Nadproża sklepione

Przekrój pionowy przez otwór okienny; 1 — nadproże Kleina, 2 — węgarek, 3 – ościeże, 4 — podokiennik zewnętrzny, 5 — podokiennik wewnętrzny, 6 — ościeżnica.

Nadproża sklepione.

Otwory drzwiowe i okienne w ścianach przekrywa się nadprożami sklepionymi lub płaskimi.
Jeśli okna mają skrzydła otwierane do wnętrza pomieszczenia, to filary i nadproże wykonuje się z węgarkami. Mur podokienny wykańcza się od zewnętrznej strony okna podokiennikiem zewnętrznym, a od wewnętrznej — podokiennikiem wewnętrznym (parapetem),

Wybór nadproża zależy od rodzaju konstrukcji budynku (ścian i stropów), jego przeznaczenia, szerokości otworu oraz od ukształtowania architektonicznego budynku i ścian.

Nadproża sklepione (lukowe): a) odcinkowe, b) ostrołukowe, c) koszowe, d) sposób oparcia cegieł łuku, e) sprawdzenie położenia cegieł w łuku; 1 — podniebienie, 2 — wezgłowie,3 — pacha, 4 — zwornik.

Nadproża sklepione wykonuje się w postaci łuków: odcinkowych, półkolistych, eliptycznych, koszowych, ostrołukowych itp. W nadprożach sklepionych (łukach) występują siły ściskające, w związku z czym cegły i kamienie układa się płaszczyznami dociskowymi prostopadle do tej siły. Dawniej nadproża sklepione wykonywano z kamieni przyciętych w formie klińców. Obecnie bardzo rzadko wykonuje się łuki z kamienia, a klińce zastępuje cegłami. Klinowatość otrzymuje się przez pogrubienie górnej części spoin między cegłami. Nadproża sklepione o większych rozpiętościach mają najczęściej grubość zmienną malejącą w kierunku od wezgłowia ku kluczowi.

Nadproża sklepione wykonuje się na deskowaniu. Górna powierzchnia deskowania ma kształt podniebienia wykonywanego nadproża i opiera się na rusztowaniu. Budowę nadproża sklepionego rozpoczyna się od obydwóch jego wezgłowi i kończy na osadzeniu zworników w kluczu nadproża. Właściwe położenie spoin wspornych w łuku ustala się sznurkiem lub ruchomą, łatą uwiązaną do gwoździa wbitego w deskę, np. w środku koła.

Nadproża łukowe z klińców: a) odcinkowe, b) ostrołukowe, c) koszowe, d), e) kołowe.