Mury z kamienia

Kamień naturalny stosuje się najczęściej do wykonywania murów fundamentowych oraz okładzin ciosowych i płytowych na wewnętrzne i zewnętrzne lica murów, wykonanych z materiałów dobrze izolujących, np. z cegły palonej. Ze względu na pochodzenie i obróbkę kamienia rozróżnia się kamień dziki albo polny, kamień cyklopowy z grubsza do lica przyciosany, kamień łamany warstwowy i kamień ciosowy w blokach lub płytach. Przez kamienie dzikie rozumie się tzw. kamienie polne, czyli znajdujące się w luźnych sztukach i zbierane a nie łamane ze skał. Najwyżej duże bloki trzeba rozbijać na mniejsze, bez obrabiania ich powierzchni.

Wiązanie kamieni: a) w narożnikach, b), c) murach przenikających się.

Do budowy murów częściej jednak używa się kamieni obrobionych tylko częściowo. Są to zwykle mury z kamieni łamanych z grubsza przyciosanych, aby powierzchnie ich styku były możliwie płaskie. Najłatwiej osiągnąć to można używając kamieni pochodzących ze skał osadowych mających wyraźne warstwy, powodujące odspajanie się kamieni równolegle do kierunku warstw. Z kamieni dzikich nie wykonuje się ostatnio murów ze względu na trudności zapewnienia prawidłowego wiązania muru. Kamień ten lepiej użyć do betonu.

Mur z kamienia powinien być układany warstwami, na wysokość warstwy mogą składać się 1, 2 lub 3 kamienie. Poszczególne warstwy wykonuje się w ten sposób, że większe kamienie układa się przede wszystkim w narożnikach i od zewnątrz muru. Puste miejsca pomiędzy większymi kamieniami wypełnia się drobniejszymi i zaprawą. Jak najwięcej powinno się stosować kamieni sięgających w głąb muru, tzw. sięgaczy.

Wiązanie kamieni przy przenikaniu murów i w narożnikach przedstawiono na rysunku. Kamień łączy się często z cegłą bądź do wyrównania warstw, bądź do wykonania przewodów dymowych lub wentylacyjnych, które trudno jest wykonać z kamieni nieregularnych. Elementy konstrukcji w budowlach inżynierskich, np. filary mostowe, slupy, wykonuje się z kami obrobionego bardzo dokładnie do formy regularnego graniastosłupa zwane ciosem.
Kamień może być również częściowo używany jako tworzywo ściany, przy czym umieszczony w części zewnętrznej ściany tworzy równocześnie okładzinę trwałą i mającą walory plastyczne.
Dla uzyskania efektu architektonicznego w elewacji budynku odstępuje się często od zasad prawidłowego układania kamieni w murze, nadając im kształt i położenie pokazane na rys. c. Są to tzw. mury cyklopowe. Widoczne w licu muru spoiny wypełnione zaprawą cementową tworzą siatkę nadającą murowi estetyczny wygląd. Takie mury nie nadają się jednak do przenoszenia dużych obciążeń.
W budowie murów mogą być stosowane zaprawy: cementowa, cementowo–wapienna, rzadziej wapienna. Dobór zaprawy zależy od rodzaju kamienia.

Przewody spalinowe i mury mieszane: a) przewody dymowe w ścianach, b) mieszany, c) mur cyklopowy.